PALË I f.
1. Pjesë e një pëlhure, e një petku,
e një letre etj., e thyer me dysh në vijë të drejtë; e kthyer në fund a
në anë të një rrobe ose të një cope. Palat e fundit. Fustan me pala.
Ktheu palën. Qepi (shqepi) palën. Hekurosi palat.
2. Një e kthyer më dysh në vendin ku rrudhet një pëlhurë a një petk; rrudhë, zhubër. Iu bë një palë në fustan. Drejtoi palat.
3. Shtresa e lëkurës dhe e dhjamit që i varet në gushë, në bark etj. një
njeriu shumë të ngjallur a të vjetër në moshë ose një bagëtie. Palat e
gushës (e qafës, e barkut).
4. kryes. Valëzim i lehtë në sipërfaqen e diçkaje, rrudhë. Palat e flamurit. Palat e trurit. anat. Rrudhat e trurit.
5. gjeol. Rrudhë e shtresave të tokës. Palë e hapur (e drejtë). Krahët e palës. Bërthama e palës.
6. përd. ndajf. Më dysh a më trish; njëri mbi tjetrin, palë-palë, stive.
E bëj palë e palos. Vë palë dy thekët (jorganët). Mbledh palë.
* E bëri palë dikë a diçka e shtypi, e bëri petë. E bëri bishtin palë përçm.
a) vdiq, ngordhi;
b) mori mësimin që meritonte, e uli hundën; i ranë pendët.
PALË II f.
1. Dy sende të një lloji dhe të një madhësie që shkojnë e përdoren bashkë.
Një palë këpucë (çizme, sandale, opinga). Një palë çorape (doreza). Një palë shtiza.
2. Veshje, vegël a diçka tjetër që ka dy pjesë të njëjta. Një palë
pantallona (mbathje, pizhame). Një palë gërshërë. Një palë darë. Një
palë syze.
3. Një numër a sasi e caktuar sendesh të njëjta që merren së bashku si një e terë.
Një palë letra. Një palë ndërresa. Një palë domino. Ngjiti një (dy) palë shkallë.
4. Dhëndri me nusen ose i fejuari me të fejuarën së bashku; një djalë e
një vajzë që vallëzojnë së bashku; çift. Vallëzonin me gëzim palët e të
rinjve.
5. Një grup njerëzish a frymorësh që i bashkojnë tipare a rrethana të
përkohshme; disa prej tyre; grup. Një palë erdhën, një palë shkuan. Një
palë njerëz një kategori njerëzish, një takëm njerëzish.
6. Grup njerëzish me qëllime e interesa të përbashkëta, që i kundërvihet
një grupi tjetër; anë. Pala kundërshtare. Pala e interesuar. Pala
paditëse. drejt. Me pëlqimin e të dy palëve. U pyetën të dy palët. Hynë
në marrëveshje me palën tjetër.
7. Përdoret përpara disa emrave që përdoren vetëm në shumës, me kuptimin përforcues «disa, ca». E zunë një palë ethe të forta!
* Me sa palë mend? shih te MEND,~TË. U plak me një palë mend mospërf.
shih te MEND,~TË. Për shtatë palë qejfe shih te SHTATË. E mbylli me
shtatë palë çelësa (me shtatë kyçe) shih te SHTATË. Qante me shtatë palë
lot shih te SHTATË.
I shkuan shtatë palë djersë shih te SHTATË. E kishin zënë shtatë palë ethe shih te SHTATË.
PALË III f.
1.
Fik i shtypur ose i çarë me dysh dhe i tharë në diell, që ruhet për
dimër. Palë fiku. Varg palash. I bëri palë. Ruanin pala për dimër.
2. Pesë ose gjashtë gjethe duhani të thara dhe të vëna njëra mbi tjetrën për t'i grirë. Griu një palë duhani.
* Si arra me palën (si fiku me arrën) shih te FIK,~U.