Bosht m.sh. -
-
Shkop i shkurtër, i holluar në të dy majat, që përdoret për të tjerrë dhe për të mbledhur fillin, duke e rrotulluar me dorë, drugë; pjesë e makinës së tjerrjes, që shërben për të dredhur dhe për të mbledhur fillin; sasia e fillit e mbledhur në një shkop të tillë. Me furkë e me bosht. Dredh boshtin. Mbledh në bosht. Ndërroj boshtet. I dha boshtin
- a) e ngarkoi të tjerrë ( lesh, li etj.);
- b) fig. e vuri të punojë, e vuri në punë.
- Pjesë e makinave, e mjeteve dhe e veglave të punës, që ka trajtën e një druri të rrumbullakët dhe që shërben për të bashkuar rrotat ose pjesë të tjera që rrotullohen a që lëvizin. Boshti qendror (kryesor). Boshti i qerres. Boshti i dërstilës (i mullirit). Boshti i çadrës. Makinë me dy boshte.
- Pjesë kryesore e një mjeti a e një vegle pune, ku lidhen pjesë të tjera me të vogla; shtizë. Boshti i parmendës.
- spec. Drejtëz, që kalon përmes qendrës së simetrisë ose përmes qendrës së rëndesës së një trupi; vija e mesit për së gjati një trupi. Boshti horizontal (pingul). Boshti optik. Boshti i simetrisë. Boshti i rrotullimit. Boshti i tangjenteve. Boshti i rrugës. Boshti i tunelit. Boshti i koordinatave njëra nga drejtëzat që ndërpriten në sistemin e koordinatave.
- astr. Vijë e përfytyruar që bashkon dy polet e një trupi qiellor, duke kaluar përmes qendrës së tij. Boshti i Tokës. Boshti i planetit.
- Pjesa qendrore, pjesa e mesit e diçkaje për së gjati (kryesisht për bimët dhe për pjesët e tyre). Boshti i misrit (i grurit). Boshti i rrënjës. Boshti i trungut (të drurit).
- fig. Drejtimi kryesor i një pune ose i një veprimtarie; vija kryesore ideore e një vepre shkencore, letrare etj.; vija themelore rreth së cilës shtjellohet një veprim, një tok ngjarjesh etj. Boshti ideologjik. Boshti i punës. Boshti i dramës (i romanit). Boshti i ngjarjeve.
- fig. Pjesa që mban peshën kryesore, shtylla. Boshti i shoqërisë.
- përd. mb. Qendror, kryesor; drejtues. Problem bosht. Fjalë bosht.
- Del si boshti para furkës shpreh mendimin para se t'i vijë radha, kërcen kur nuk i takon për të folur a për të vepruar. Boshti i kurrizit anat. shih shtylla kurrizore te shtyllë,~a.